Op 21 september organiseerden de vakbonden in België een nationale actiedag. Daartoe was al beslist na de recente zeer succesvolle staking in juni. Toen was de belangrijkste eis de afschaffing van het plafond bij de onderhandelingen over loonsverhoging, boven op de indexering. Dit is een bepaling in een wet uit 1996 en daarover zou ook gesproken worden in het federale parlement. Ondertussen echter rijzen de elektriciteits- en gasprijzen de pan uit, evenals de kosten voor boodschappen. Daardoor kwam de eis voor de beheersing van de energie- en basisgoederenprijzen, bovenaan de lijst op de actiedag.
Tot de actie werd opgeroepen door de 3 belangrijkste vakbonden van zowel de publieke als de private sector, wat resulteerde in belangrijke werkonderbrekingen en verstoringen van diensten zoals het openbaar vervoer en de post. Ook de Brusselse luchthaven werd zwaar getroffen, omdat de werknemers van de sector genoeg hebben van de personeelsbezuinigingen, die de arbeidsomstandigheden onmogelijk maken en leidden tot de chaos op de luchthavens die in de zomer de krantenkoppen haalde.
Er werd gekozen voor één centrale bijeenkomst in Brussel. Vooral vakbondsafgevaardigden waren betrokken en het aantal deelnemers lag ruim boven de 10.000 die de politie vermeldde. De bijeenkomst werd gevolgd door een mars naar het hoofdkantoor van het VBO (verbond van Belgische ondernemingen). De sfeer was militant en de deelnemers leken vastbesloten om de strijd verder te zetten, omdat iedereen erg door de exploderende prijsstijgingen van energie en basisgoederen getroffen wordt. Er is al een nationale stakingsdag aangekondigd voor 9 november en iedereen is het erover eens dat het belangrijk is dat deze goed georganiseerd en voorbereid wordt.
De PVDA (Partij van de Arbeid) en de vakbonden pleiten ervoor dat de energieprijzen door de overheid gecontroleerd en gereguleerd worden, om de koopkracht van de werknemers te beschermen. De overheid heeft consumenten tot nu toe voorzien van eenmalige steunbetalingen, wat uiteindelijk gunstig was voor de energiebedrijven. Dit komt doordat deze initiatieven geen invloed hebben op hun winsten, maar de huishoudens slechts voor een deel verlichten. Het maandelijkse inkomen van de mensen wordt wel ondersteund door deze betalingen, maar dit kan geen oplossing voor de lange termijn zijn en heeft praktisch geen invloed op hoe de markt werkt. Opnieuw injecteert de overheid geld in de economie in crisis, wat enerzijds winst voor de grote bedrijven oplevert en anderzijds de staatsschuld doet toenemen. Maar die zal op een gegeven moment moeten worden terugbetaald, zodat de rekening op termijn bij de werknemers terugkomt. We hebben dit eerder gezien, in tijden van crisis, toen de regeringen de banksector hebben gered om te voorkomen dat deze zou ineenstorten, maar de uiteindelijke rekening keerde naar de werknemers terug, via bezuinigingen die impact hadden op salarissen, pensioenen, werkgelegenheid en openbare diensten.
Daarom is een cruciale eis in dit verband dat de energiesector genationaliseerd wordt en beheerd wordt door middel van arbeiders-controle, in plaats van door de privémarkt. Dit is de enige manier om de prijzen te laten dalen, via een plan om energiebronnen te gebruiken ten behoeve van de samenleving en het milieu. Tegelijkertijd moet het reële inkomen van de werknemers worden beschermd en ondersteund en dit kan alleen gebeuren als de salarissen worden aangepast aan de inflatie en de reële kosten, terwijl de prijzen laag worden gehouden. Omdat de private markt dat natuurlijk nooit zal doen, moeten werknemers vechten en eisen dat het door de overheid wordt gedaan.
De mensen in België zijn het beu om te worstelen om rond te komen en centen te tellen aan het einde van de maand. Arbeiders lijken klaar te zijn om de strijd voort te zetten met meer acties en stakingen, omdat ze geen andere manier zien om hun inkomen veilig te stellen. Vakbonden zijn echter niet militant genoeg en aarzelend, en tot de staking van 9 november is alleen besloten vanwege de druk van basismilitanten voor meer acties.
Deze crisis treft natuurlijk niet alleen België. De situatie is vergelijkbaar in de andere Europese landen. De verschillende protestgolven, stakingen en strijd in heel Europa zullen elkaar beïnvloeden en de arbeiders kracht geven om te vechten. De kapitalisten en hun regeringen willen de last van deze crisis op onze schouders leggen. We moeten coördineren, voor een gemeenschappelijke strijd over het hele continent.
